Laatste keren...

Net als twee jaar geleden zitten we nu weer in de fase die misschien wel het minst leuk is: aan alles komt een eind. Voor het werk op de Pabo betekent dat evalueren, reflecteren en kijken op welke manieren we ervoor kunnen zorgen dat bepaalde processen door zullen gaan, ook als ik weg ben.
Voor de derde keer in twee jaar hadden we vorige week de jaarlijke rapportage met de partners voor VSO. Het is een uitgebreide vergadering met de VSO’ers, partners en het kantoor in Phnom Penh waarin wordt gekeken wat het afgelopen jaar is gedaan en wat er is bereikt. Omdat er bij ons vier VSO’ers in april/mei al zijn gestopt omdat hun placement afliep, waren er maar twee VSO’ers aanwezig: een community adviser en mijn persoontje. Ondanks dat het de meest saaie vergadering (het gaat nl ook nogal over cijfertjes enzo) kan zijn die er is in het jaar, is het ook wel een hele goede vergadering. Iedereen hoort van elkaar wat er gebeurt is en hoe dat zijn effect heeft gehad (of niet) op de doelstellingen die met de partner zijn vastgesteld. In ons geval waren er vanaf 2005 drie doelen: het verbeteren van effectief onderwijs in de basisschool en de lagere klassen van het voortegezet onderwijs in Battambang, het verbeteren van het management in de scholen, de Pabo en de lerarenopleiding én het verbeteren van de relatie tussen de school en de community.
In mijn twee jaar heb ik mijn activiteiten gedaan in de eerste twee doelen. Vooral in het afgelopen jaar heb ik veel activiteiten kunnen doen met de tien stagescholen, waar de studenten van de Pabo naar toe gaan. Al eerder heb ik verteld van het nieuwe leesmateriaal dat we in de scholen hebben geïmplementeerd. Alle stagescholen kregen een of meerdere dozen met leesboekjes, posters en kaartjes voor bv. Memory spelletjes. VSO heeft twee workshops (in totaal 9 dagen) ondersteunt waarin leerkrachten van grade 1 en 2 (zeg maar groep 3 en 4 bij ons) werd uitgelegd hoe het materiaal werkte. Ik ben steeds op ronde gegaan langs de scholen om hen te helpen met het verdelen van het materiaal over de klassen, te bekijken hoe de leerkrachten de activiteiten deden én te helpen met suggesties om de lessen te verbeteren. Het was leuk om te zien hoe de algemene teneur verschoof van “goh, wat is dit moeiljk, hoe moet het?” naar “goh, de kinderen vinden dit erg leuk en je hoeft eigelijk alleen maar de handleiding te volgen”. In de algemene evaluatie die ik voor de vakantie heb gedaan, blijkt dat 97 leerkrachten gewerkt hebben met meer dan 3000 leerlingen aan dit project. En: de resultaten zijn erg positief, volgens de leerkrachten: de kinderen kunnen beter luisteren en spreken en ze lezen al heel snel veel woorden. Leuke neveneffecten worden ook duidelijk: kinderen komen vaker naar school, omdat ze zo benieuwd zijn naar wat het volgende verhaal wordt. Ook vertellen opvallend veel leerkrachten dat de kinderen meer moed hebben om voor de klas een verhaaltje na te vertellen of zelfs hun eigen verhaal te bedenken.
Naast dit project heb ik ook het DVD-project gedaan in vier scholen. In dit project kijken de leerkrachten naar een video met voorbeeld lessen, waarin goede methoden gebruikt worden om de kinderen te betrekken. Ze bespreken dit met elkaar en kiezen drie ideeën uit die ze in de komende maand gaan gebruiken in hun eigen lessen. Na een maand komt dezelfde groep dan weer bij elkaar, bespreekt de uitkomsten en kijkt de volgende video. Dit project staat nog in de kinderschoenen: ondanks dat we in mei al begonnen zijn, konden we vanwege allerlei bijkomstigheden zoals de verkiezingen, mysterieuze ziekten en de vakantie, nog niet veel doen. Dit is overigens ook het project wat ik wil gebruiken voor een onderzoek naar het effect ervan. Met het ministerie van Onderwijs in Cambodja heb ik een pilot project opgezet op twee manieren: in drie scholen én op de Pabo. Ondanks dat dit dus de laatste maand op de Pabo is, hoop ik nog wel terug te komen om met een aantal klassen dit project te doen. Dit alles bij elkaar zo genoeg gegevens op moeten leveren voor een proefschrift, maar dan spreken we wel over “op termijn” . In ieder geval is dat de reden dat we tot april volgend jaar nog in Cambodja werkzaam zijn.

Behalve de vergadering ben ik ook bezig met het schrijven van mijn laatste verslagen, eind rapport en case-study. Ik heb vorige week ook al mijn “eind gesprek” gehad, waarin er van beide kanten tevredenheid uitgesproken kon worden over de twee jaar. Ook hadden we weer een activiteit in het kader van De Dag van de leerkracht. Vorig jaar was het niet zo’n succes omdat er veel docenten niet kwamen opdagen, maar dit jaar hadden we daar van geleerd en waren er zelfs 25! De studenten lieten hun dank blijken met gezang, gedichten en een voordracht. De docenten kregen allemaal een certificaat van waardering voor hun werk. Omdat de studenten natuurlijk óók bijna leerkracht zijn, hadden we voor hen ook een klein cadeautje. Als afsluiting hebben we met alle leerkrachten ontbeten.

Deze week stond in het teken van het bezoeken van de stagescholen om nog een laatste les te observeren, een voorbeeld les Engels te geven of gewoon om gedag te zeggen. Dat bleek ook nog wel lastig, want in het komend weekend is het Pchum Benn hier in Cambodja, een belangrijk festival om de voorouders te gedenken. Ondanks dat het officieel pas zondag begint, zijn sommige scholen al bezig met de voorbereidingen ervan. We kunnen dus wel gedag zeggen, maar weinig andere activiteiten doen.

Onverwachts zijn dit ook de laatste weken voor in ons huis! We dachten dat we zouden blijven wonen in ons suikergoedhuisje, maar we kregen een mooie kans om een appartement in het centrum te huren. Dit is goedkoper én ook wel weer eens leuk. Het appartement is boven onze “stamkroeg” waar we toch al heel wat uurtjes doorbregen, dus dat wordt onze tweede huiskamer. Als het regent, hoeven we zelfs niet naar buiten voor een kopje koffie, een lekker bordje rijst of een drankje .
We hebben gewoon nog steeds hetzelfde postbusnummer (postbus 303, Battambang, Cambodja, hoe makkelijk wil je het hebben?), dus daar verandert niets aan.

Plannen voor de komende maand: vrije dagen vanwege Pchum Benn, die we gebruiken om alvast wat te gaan opruimen in ons huis. Dan nog vergadering in Phnom Penh over een eventuele “bijbaan” waarbij ik in de komende maanden VSO kan helpen om het Engelse project te implementeren. Nog één weekje werken en op de 26ste oktober het afscheidsfeestje op de Pabo. Op 1 november verhuizen we dan naar ons nieuwe onderkomen. Maar dan hebben we vást alweer van ons kunnen laten horen...